Hạ canxi máu đề cập đến mức canxi thấp được tìm thấy trong xét nghiệm máu. Tình trạng này có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe từ nhẹ đến nặng. Dưới đây là một số thông tin về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hạ nồng độ canxi trong máu.
Nội dung
Hạ canxi máu là gì?
Canxi là một trong những chất điện giải của cơ thể, nghĩa là các khoáng chất mang điện tích khi chúng bị hòa tan trong chất lỏng của cơ thể như máu.
Hàm lượng canxi của cơ thể phần lớn được lưu trữ trong xương, một phần khác lưu thông trong máu. Khoảng 40% canxi trong máu liên kết với protein, đặc biệt là albumin.
Canxi này hoạt động như một nguồn dự trữ canxi cho các tế bào, và không có chức năng hoạt động trong cơ thể. Chỉ canxi không liên kết với protein có thể thay đổi chức năng của cơ thể.
Hạ canxi máu chỉ gây ra vấn đề khi nồng độ canxi không liên kết thấp. Canxi không liên kết này có điện tích (ion), đó là lý do tại sao nó còn được gọi là canxi ion hóa.
Hạ canxi máu là tình trạng mất cân bằng điện giải với nồng độ canxi trong máu thấp. Giá trị bình thường của canxi ở người lớn là 4,5 đến 5,5 mEq / L
Nếu kết quả xét nghiệm máu cho thấy hạ canxi máu, bác sĩ cũng có thể đánh giá mức độ albumin. Nếu albumin thấp, cần điều chỉnh mức canxi.
Nguyên nhân hạ canxi máu
Trong hầu hết các trường hợp, hạ canxi máu xảy ra khi mất quá nhiều canxi trong nước tiểu hoặc khi không đủ canxi đến máu từ xương. Nguyên nhân gây hạ canxi máu bao gồm:
- Nồng độ hormone tuyến cận giáp thấp (suy tuyến cận giáp), chẳng hạn như xảy ra khi tổn thương tuyến cận giáp
- Thiếu đáp ứng với nồng độ hormone tuyến cận giáp bình thường (pseudohypoparathyroidism)
- Sự vắng mặt của tuyến cận giáp khi sinh (ví dụ trong hội chứng DiGeorge)
- Nồng độ magie thấp (hạ kali máu), làm giảm hoạt động của hormon tuyến cận giáp
- Thiếu vitamin D (do bổ sung không đủ vitamin D qua chế độ dinh dưỡng hoặc không nhận đủ ánh sáng mặt trời)
- Suy thận gây hạ canxi máu vì canxi bị loại bỏ trong nước tiểu cao hơn và làm mất khả năng kích hoạt vitamin D của thận
- Lượng canxi không đủ
- Rối loạn làm giảm hấp thu canxi
- Viêm tụy
- Ảnh hưởng của một số loại thuốc gây hạ canxi máu bao gồm rifampicin (một loại kháng sinh), thuốc chống co giật (phenytoin và phenobarbital), bisphosphonate (như alendronate, ibandronate, risedronate và axit zoledronic), calcitonin, chloroquine và plicamycin
Triệu chứng hạ canxi máu
Nồng độ canxi trong máu có thể thấp vừa phải và không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Nếu nồng độ canxi thấp trong một thời gian dài thì có thể gây ra các triệu chứng bao gồm:
- Khô da, da bị bong tróc
- Móng bị gãy
- Tóc dày hơn
- Chuột rút cơ bắp được cmar thấy ở lưng và chân
- Theo thời gian, triệu chứng hạ canxi máu ảnh hưởng đến não và gây ra các dấu hiệu thần kinh hoặc tâm lý như nhầm lẫn, hay quên, mê sảng, trầm cảm và ảo giác. Những triệu chứng này biến mất khi nồng độ canxi trong máu được phục hồi.
- Hạ canxi máu cực độ gây ngứa ran (thường ở môi, lưỡi, ngón tay và ngón chân), đau cơ, chuột rút cơ ở cổ họng (tiến triển đến khó thở), cứng cơ, co giật và rối loạn nhịp tim.
Khi nào cần gặp bác sĩ
- Tăng tần số tiết niệu, đi tiểu đau, sụt cân.
- Các triệu chứng của lượng đường trong máu thấp, chẳng hạn như run, đổ mồ hôi và mệt mỏi.
- Phát triển các dấu hiệu nhầm lẫn
- Khó thở, đau ngực hoặc khó chịu
- Sưng môi hoặc cổ họng
- Nhịp tim đập nhanh
- Buồn nôn ảnh hưởng đến khả năng ăn uống và không thuyên giảm bằng thuốc theo toa
- Tiêu chảy
Hạ canxi máu có nguy hiểm không?
Biến chứng hạ canxi máu không được điều trị có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Ở người lớn, các biến chứng cũng có thể nghiêm trọng bao gồm:
- Chức năng não và vận động bị suy giảm
- Suy dinh dưỡng
- Loãng xương
- Tăng trưởng kém
- Hoạt động thần kinh quá mức, gây đau đớn tột cùng
Chẩn đoán hạ canxi máu
Hạ canxi máu thường được phát hiện bằng các xét nghiệm máu thông thường, trước khi các triệu chứng rõ ràng xuất hiện. Tổng nồng độ canxi (bao gồm canxi liên kết với albumin) và nồng độ albumin trong máu được đo để xác định xem nồng độ canxi tự do có thấp hay không.
Xét nghiệm máu được thực hiện để đánh giá chức năng thận và đo magie, phốt phát, hormon tuyến cận giáp và nồng độ vitamin D. Mức máu của các chất khác cũng được đo để xác định nguyên nhân.
Điều trị hạ canxi máu
Phương pháp điều trị hiệu quả cho chứng hạ canxi máu là sử dụng canxi gluconate tiêm tĩnh mạch (Calfon®) với liều 2 gram canxi / 100 kg trọng lượng cơ thể. Trong trường hợp hạ nồng độ canxi trong máu kéo dài nên bổ sung năng lượng để trung hòa hoại tử cơ và bù đắp cho nhu cầu chuyển hóa.
Ngoài ra có thể bổ sung canxi qua đường uống, các loại thực phẩm ăn hàng ngày. Bệnh cạnh đó cần chú trọng bổ sung vitamin D thông qua chế độ ăn uống và đón nhận ánh sáng mặt trời nhiều hơn.
Trên đây là một số thông tin về nguyên nhân, triệu chứng, biến chứng và cách điều trị hạ canxi máu. Tình trạng này có thể xảy ra ở trẻ em và người lớn nên thực hiện các biện pháp phòng tránh là rất cần thiết